Woorden

Sinds ik bezig ben met de voorbereiding voor het lopen van de Walk of Wisdom, houdt het thema 'woorden' mij bezig en krijg ik er op allerlei manieren en in allerlei situaties inspiratie over aangereikt.

Woorden als een huis waarin je kunt wonen

In het boek 'Wijsheid van pelgrims' van Anselm Grun las ik dat vroege monniken het idee van het pelgrimeren opgepakt hebben. Zij wilden zich niet vestigen. Later legden monniken de gelofte van 'stabilitas' af (belofte van trouw aan een bepaalde plaats en gemeenschap). Sindsdien beschouwen ze het zwijgen als het ware pelgrimeren. "In het zwijgen verlaten wij de woning van het woord - want het woord is als een huis waarin je kunt wonen. Wie zwijgt verlaat de geborgenheid van het woord. Hij begeeft zich op de innerlijke reis van het zwijgen." Het zwijgen als innerlijk pelgrimeren.

Woorden als een huis waarin je kunt wonen. Ik vind het een mooie vergelijking. Comfortabel, veilig, geborgen, bekend. Een huis geeft je bescherming tegen (weers)invloeden van buitenaf. En zo kan ook het gebruik van woorden je (onbewust) bescherming geven. Afhankelijk van hoe je woorden gebruikt, inzet, kunnen woorden ook beschermen. We zijn gewend woorden te gebruiken en ongemerkt gebruiken we heel veel dezelfde woorden, hebben we een eigen woordenvoorraad waaruit we putten. Die woorden kunnen onze waarheid worden. We benoemen het zus en zo en dat is onze waarheid. Naast bescherming kunnen woorden ook een afscheiding teweegbrengen. Een afscheiding tussen dat wat gezegd wordt en dat wat ervaren wordt wanneer je zwijgt, stil bent.

Afscheiding tussen dat wat we zien, horen, ruiken, proeven, voelen. Waardoor we wat we zien, horen, ruiken, proeven, voelen niet meer zien, horen, ruiken, proeven, voelen voor wat het is, omdat we onze ervaringen, ideeen, verhalen, oordelen erover heen leggen en dat in woorden verpakken. Hoe zou het zijn om te zien, horen, ruiken, proeven, voelen zonder er direct woorden aan te geven? "Can you observe the tree without the word?" zoals Krishnamurti in de quote hiernaast vraagt.

Stilte

En hier komt stilte om de hoek kijken. Om wanneer we stil zijn, op te merken hoe we 'verslaafd' zijn aan het gebruik van woorden om alles, maar dan ook alles te benoemen, uit te leggen, verklaren, verantwoorden, be-grijpen. Ik schrijf begrijpen expres met een streepje ertussen als be-grijpen. Door woorden te geven aan iets wat we zien, bijvoorbeeld een boom uit je straat of een buurvrouw, zijn we misschien meer bezig met 'grijpen' dan met 'zien' wie of wat er voor ons staat.

Stilleven

Door (steeds dezelfde) woorden te gebruiken, kun je bepaalde situaties ook voor waar blijven zien zoals je altijd gedaan hebt terwijl ze misschien niet meer waar voor je zijn. Een ervaring van één van mijn studiegenoten van de natuurcoachopleiding illustreert dit. In een oefensetting tijdens de opleiding coachte ik haar. Ze had een stilleven gemaakt van haar leven op dat moment en op basis van het stilleven stelde ik haar vragen. "Met mijn stilleven was mijn onbewuste al aan het spreken wat ik bewust nog niet helder had. Mijn woorden zeiden dat ik de situatie prima vind zoals hij toen was. Het maken van het stilleven heb ik als heel krachtig ervaren en ik besef hoe ik me met woorden op het moment zelf nog voor de gek hield."

De kracht van woorden

Begrijp me niet verkeerd. ik heb niets tegen het gebruik van woorden. Het gebruik van woorden kan ook heel krachtig zijn. Een mooi voorbeeld van de kracht van woorden kwam voorbij in de Tegenlicht uitzending 'In de ban van het bos'. Auteur en hoogleraar Robin Wall-Kimmerer zei: "We moeten niet over het bos leren, we moeten van het bos leren." Dat ene woord verschil; 'van' in plaats van 'over'. Deze zin raakte mij omdat ik de waarheid ervan voelde. De waarheid van dit voorbeeld (leren van het bos) en de waarheid van de kracht van woorden.

Wat zeggen de woorden die ik gebruik over mij? Bij welke woorden voel ik mij comfortabel en bij welke niet en waarom? En bescherm ik mij ermee, ga ik iets uit de weg?

En juist door stil te zijn, door regelmatig stil te zijn, kun je je bewust worden van de impact van woorden. En kun je zijn met vragen zoals hierboven. Juist in stilte kun je reflecteren op woorden.